Nieuwsgierigheid dreef Gon Buurman (1939-2023) naar de dingen die mensen niet vaak lieten zien
| Gon Buurman tijdens de tentoonstelling Lesbian Connexions in 1998. Ze wijst naar de foto die ook in haar boek Over Liefde staat. Gon Buurman (1939-2023) was een van de belangrijkste fotografen van de tweede feministische golf. Met haar foto's legde ze vrouwendemonstraties, bijeenkomsten van lesbiennes en mensen met een handicap liefdevol vast.  ijdens een vakantie in Frankrijk kreeg Gon Buurman een camera in handen. Ze was al halverwege haar leven, maar op slag verliefd. De rest van de 83 jaar die ze op de wereld heeft doorgebracht, bekeek ze alles om haar heen, maar vooral de mens, door de lens van haar fototoestel.Zoals zoveel vrouwen in die tijd trouwde de in een christelijk milieu opgegroeide Buurman in het begin van de jaren zestig met een man en stopte ze met werken. Elf jaar en twee kinderen later, strandde haar huwelijk. Ze werd verliefd op een vrouw en niet veel later verhuisde ze naar Amsterdam, waar ze in de vrouwencommune Brood en Rozen ging wonen. In de roerige jaren zeventig werd Buurman door haar grote nieuwsgierigheid en haar aanwezigheid tijdens grote gebeurtenissen een van de belangrijkste fotografen van de tweede feministische golf (1965-1985). Ze legde de grote homodemonstratie in 1979 vast en het protest ‘Wij Vrouwen Eisen: abortus uit het Wetboek van Strafrecht’ in 1980. Ze had altijd haar fototoestel bij zich als ze naar vrouwencafé Saarein ging. “Ze gaf een prachtig tijdsbeeld van wat we nu queer noemen,” zegt Anja Meulenbelt, een goede vriendin met wie ze ook een paar boeken maakte. “Ze won makkelijk vertrouwen, omdat ze ook heel gewoon leek. Dat leverde totaal ongekunstelde foto’s op. Of mensen jong en mooi waren, interesseerde haar totaal niet. Ze had oog voor de schoonheid van ouderen of mensen met een handicap.” Onzichtbaar Met schrijver en toenmalig Parool-columnist Karin Spaink brak ze bij het grote publiek door met het fotoboek Aan hartstocht geen gebrek (1991), over het erotische leven van mensen met een beperking. Dat was nog nooit eerder gedaan in Nederland. Spaink ontmoette Buurman bij een presentatie van een erotisch vrouwentijdschrift. Spaink had toen al MS en liep met een stok. “Gon zei: wil je me helpen? Ze had een fotoboek in gedachten over de lichaamsbeleving van gehandicapten. Ze wilde daarin ook heel inclusief zijn. Ze vroeg jonge en oude mensen, witte mensen en mensen van kleur, alleen en samen, hetero en lesbisch, maar allemaal met een fysieke of verstandelijke beperking.” Spaink was onder de indruk van hoe Buurman haar modellen bereid kreeg zich, vaak letterlijk, bloot te geven. “Voor zo’n fotosessie nam ze uren de tijd. Mijn ouders heeft ze ook geportretteerd – mijn vader mist een deel van zijn arm en een paar vingers. Eerst wilden zij niet, maar ze raakten zo door haar op hun gemak, dat ze er uiteindelijk half naakt op staan.” Nieuwsgierigheid dreef haar naar de dingen die mensen niet vaak lieten zien, zegt Spaink. “Ze had oog voor minderheidsgroepen, die niet aan de norm voldoen. Met haar foto’s was ze ook een activist.” Ook beroemd werden de foto's die ze schoot voor de Sire-campagne Je bent een rund als je met vuurwerk stunt. Voor de ingetogen zwart-wit foto’s van vooral jonge mannen die vingers, of een hele hand missen, kreeg ze in 1994 nog een Effie, een belangrijke marketingprijs. Gluren Buurman gaf graag haar ongezouten mening, al pakte ze zelf zelden het podium. Meulenbelt nam een keer een foto van haar, maar dat was zeldzaam. Ze stond liever zelf achter de lens. Soms vond haar omgeving dat ook te veel, weet Mona Klein, goede vriendin en voormalig buurvrouw in de Jordaan (“Ik noemde haar Gon Buurvrouw”). “Ze werd wel eens Gon Gluurman genoemd, want waar zij ging, was de camera ook. Niet iedereen had daar altijd zin in.” Tot op hoge leeftijd bleef Buurman fotograferen. Toen ze drie jaar geleden na een hersenbloeding uit haar geliefde woning in de Tuinstraat moest verhuizen, nam ze haar camera en laptop nog mee met een plan voor een nieuw boek. Buurman overleed op 28 juli op 83 jarige leeftijd in verzorgingshuis de Makroon. Op zaterdag 5 augustus, de dag van de Pride en Canal Parade, wordt ze begraven op Zorgvlied. Klein: “Die datum had ze wel mooi gevonden."
|
Tags: Gon Buurman
Comments powered by CComment