Het is half één ’s middags als Vivianne Miedema en haar teamgenoot-geliefde Lisa Evans een ontbijt bestellen in Baked Nation, een café vlak bij het trainingscomplex van Arsenal. De avond ervoor hebben ze een uitwedstrijd tegen Manchester United gespeeld. Na een busreis van vier uur lagen ze om half drie in bed. „Dan ziet je dag er wat anders uit”, zegt Miedema, die op het afgesproken tijdstip van tafel wisselt. 

Ze is verkozen tot beste speelster van de Premier League en is Nederlands meest scorende spits aller tijden. Een nuchtere, open vrouw. Soms beantwoordt ze vragen kortweg met ‘yep’. Maar ze kan zich ook stellig voor of tegen iets uitspreken. „Ik ben een realist”, zegt ze. 

Na drie seizoenen Bayern München stapte Miedema (23) in 2017 over naar Arsenal, waarvoor ook Daniëlle van de Donk en Jill Roord uitkomen. Ze heeft het er erg naar haar zin, zegt ze, scoort veel, en heeft net voor twee jaar bijgetekend. Mede dankzij twee goals van Miedema won Arsenal vorige week met 4-0 van Fiorentina en staat de ploeg op de drempel van een plaats in de achtste finales van de Champions League.

Ook bij Oranje heeft ze haar plek gevonden. Werd tijdens het WK van 2015 nog van Miedema verwacht dat „ze ons wel even naar de wereldtitel zou schieten” – door zowel medespeelsters als de staf, een eenzame periode, zegt ze – tegenwoordig hoeft ze niet meer in haar eentje de kar te trekken. De sfeer is goed, problemen worden snel uitgepraat en bondscoach Sarina Wiegman „neemt veel van de speelsters aan” en „speelt goed in op individuele kwaliteiten”.

Hoewel ze vlak na het WK meer teleurstelling dan vreugde voelde, wegens gemiste kansen, is Miedema nu blij met de tweede plek. Plaatsing voor Tokio 2020 noemt ze „heel bijzonder”. „Als meisje was het al mijn droom ooit aan de Olympische Spelen mee te doen.” 

Ben je trots op wat je bereikt hebt?

Ze slaat haar armen over elkaar. „Nou ja, weinig voetballers kunnen op hun drieëntwintigste zeggen dat ze een EK hebben gewonnen, een WK-finale hebben gespeeld, en titels in Engeland en Duitsland hebben behaald. Ik mag niet klagen.”

Maar geniet je er ook van?

„Vroeger – ze lacht – „toen ik nóg jonger was, had ik daar meer moeite mee. Maar tegenwoordig besef ik beter dat het heel speciaal is wat ik meemaak. Ik voel mij … rustiger. Geniet meer, ja.”

Wanneer kwam de ommekeer?

„Na mijn overstap van Bayern naar Arsenal. Bij Bayern waren ze heel strikt. Speelsters mochten niet buiten de lijntjes kleuren. Heel anders dan bij Arsenal, waar de sfeer open is en ik goed tot mijn recht kom. Vorig seizoen leek alles wat ik aanraakte erin te gaan.”

Manon Melis, die jij op het WK afloste als topscorer, zegt: ‘Vivianne is geen groot fan van het Duitse voetbal.’

„Dat klopt. Bayern sprak mij aan omdat het een club is met ambitie. We hebben twee Duitse titels gewonnen en Champions League gespeeld. Voor mijn ontwikkeling, als mens en als speler, was Duitsland goed. Maar de stijl was heel verdedigend. Na drie jaar dacht ik: zo is het mooi geweest.”

Beschouw je Engeland als je thuis?

„Ja, meer dan Nederland. Ik speel graag voor Nederland, zou voor geen ander land willen uitkomen. Als al die duizenden Nederlanders achter onze ploeg gaan staan, denk ik: wow. Maar ik heb weinig met Nederland. Ik woon al sinds mijn zeventiende in het buitenland.”

Miedema groeide op in een „voetbalgek gezin” met twee kinderen in het Drentse Hoogeveen. De broer van haar opa voetbalde bij Go Ahead Eagles. Haar vader, die vertegenwoordiger is in witgoed, bij amateurclub HZVV. Haar jongere broer Lars tekende deze maand zijn eerste profcontract bij FC Den Bosch.

Op haar vijfde werd Miedema lid van HZVV. Ze zat in een team met jongens, die ze er al snel uit speelde. Dat viel ook buiten de club op; op haar zevende nodigde de KNVB Miedema uit voor het regioteam voor meisjes onder 13. „Kwam ik daar aan in mijn Jip-en-Janneke-riem”, lacht ze. „De rest van de meiden – de meesten gingen al naar de hogere school – vonden me zó schattig. Een goede binnenkomer.”

Ze vertelt dat haar vader „een aardig balletje kon trappen”. Hij voetbalde op redelijk hoog niveau bij Hoogeveen, maar moest zijn droom om profvoetballer te worden opgeven na een dubbele liesbreuk.

Je hoort weleens dat ouders die hun eigen droom niet kunnen verwezenlijken …

… „verwachten dat hun kind het doet?” Ze lacht. „Voetbal was míjn keuze, niet die van mijn vader. Maar ik kan niet ontkennen dat hij druk op mij heeft gelegd. Daar hebben we weleens ruzie over gemaakt – nog steeds eigenlijk. Dan zeg ik: hou je mond. Ik weet het zelf het beste. Ga iemand anders vervelen. Maar het heeft mij waarschijnlijk wel beter gemaakt en gebracht waar ik nu ben.”

Op je vijftiende werd je ingelijfd door Heerenveen. Daar speelde je met vrouwen die soms al moeder waren.

„Dat was best lastig, ja. Mijn wereld was die van de jeugdsoos en staartdelingen. Thuis en op school [ze deed de havo en rondde vier vakken af op het vwo] was ik best meegaand. Maar op het veld was ik niet de makkelijkste.”

Foppe de Haan, in die tijd nog steeds betrokken bij de club, zegt over jou …

„… dat ik een puber was!”

Dat je moeilijk te doorgronden bent. Als ze zich wat meer openstelt, zegt hij, maakt ze het makkelijker voor zichzelf en anderen.

Ze wipt achterover op haar stoel en zwijgt even. „Toen wel, ja. Mijn puberale gedrag moest ergens tot uiting komen.”

Hij heeft je zelfs een keer van de training weggestuurd omdat je onhandelbaar was.

„Eén keer. Het klinkt misschien arrogant, maar ik had in mijn laatste twee seizoenen bij Heerenveen moeite met het lage trainingsniveau. Ik raakte gefrustreerd als speelsters de bal niet goed inspeelden.”

De Haan zegt ook: ik zie haar wel coach worden, ze heeft verstand van voetbal.

„Dat verklaart mijn meningsverschillen met coaches. Ik ben niet de snelste speler, zal niet vanaf de middellijn iedereen voorbij dribbelen om een doelpunt te maken, maar ik kan het spel wel goed lezen. Daarom wil ik graag coach worden na mijn spelerscarrière. Over een jaartje of tien, vijftien. In Engeland heb ik vorig jaar mijn trainersdiploma gehaald en na de winterstop ga ik verder met de opleiding UEFA B. Eén avond per week ga ik een jeugdteam trainen bij Arsenal. Óf de meiden onder 13, óf de jongens onder 12. Ik vind het geweldig om met kinderen te werken.”

Door de EK-zege van Oranje in 2017 en de tweede plaats op het WK van afgelopen zomer in Frankrijk, is de populariteit van het vrouwenvoetbal in Nederland sterk toegenomen. Miedema vertelt dat ze in Nederland vaker herkend wordt op straat en dat mensen bij de kassa soms stiekem foto’s van haar maken. Erg vindt ze het niet, „het hoort erbij”.

Haar bekendheid en goede inkomen hebben haar niet veranderd, zegt ze. Ze leidt een simpel leven, met veel Netflix. Nu en dan gaat ze een weekendje weg. „Ik heb alleen een dure flatscreen gekocht.”

In het boek ‘Samen sterk’ van Annemarie Postma zeg je dat niet alle internationals even goed omgaan met hun veranderde status. Sommigen vergeten waar ze vandaan komen en ‘kunnen niet meer normaal met mensen omgaan’.

„Sommige meiden maken daardoor de verkeerde keuzes. Dat vind ik zonde. Je moet niet naar de verwachtingen van anderen leven.”

Kun je een voorbeeld geven?

„Laat ik het bij mijn eigen club houden. Op het trainingscomplex zie ik jongens van achttien, negentien, die niet weten wat ze moeten met de 80.000 pond die ze maandelijks verdienen. Auto’s, merkkleding, tassen … ze bieden tegen elkaar op. Er zit geen plezier meer in het spelletje, het gaat puur om het geld.”

Kost het jou geen moeite normaal te blijven in de toch wat abnormale wereld van het voetbal?

„Nee. Dat is een van mijn sterke eigenschappen. Ik ben niet met overdaad opgevoed. En ik heb de juiste mensen om mij heen, dat helpt.”

Ben jij je bewust van je uitstraling en de reacties die dat oproept?

„Dat ik niet lach als ik op doel schiet? Dat ik te veel frons? Who cares.”

Johan Derksen noemde je op tv ‘een ontevreden autist’. Raakt dat je?

Ze zucht. „Het interesséért me niet. Ik heb de beste man nooit gesproken. Hij heeft geen idee wie ik ben. Hij mag best zeggen dat ik er op het veld geen flikker van kan, maar laat mijn persoon er alsjeblieft buiten.”

De overstap naar Arsenal, de ontwikkelingen bij Oranje en haar relatie met Lisa hebben haar volwassener gemaakt. Na het EK van 2017 was zij een van de vijf internationals die „pittige onderhandelingen” voerde met de KNVB voor een betere beloning. Dat lukte, al werden geen bedragen bekendgemaakt. Ze beschouwt zichzelf als „verbinder” tussen de jongere meiden en de routiniers. „Ik kan met beiden overweg.” Miedema zal nooit naar de rechter stappen voor een betere salariëring, zoals bijvoorbeeld haar Amerikaanse collega’s. „Dat is niet mijn stijl en daar heb je alleen jezelf mee.” Zolang de samenwerking met de KNVB maar positief en respectvol blijft, zegt ze. Want hé, het elftal is behoorlijk goed bezig.

De goede prestatie van Oranje op het WK ten spijt, tempert zij – nuchter als ze is – de verwachtingen. Kwalificatie voor het EK en WK, dat is wat haar betreft het doel. „Met wat geluk kunnen we ver komen, maar het zou niet realistisch zijn om te zeggen: die toernooien gaan we winnen.”

nrc